De molentocht is een 21-km lange oer-Hollandse route van ongeveer 180 minuten die door de mooie binnenstad van Haarlem gaat en diverse molens passeert. De route heeft een lengte van ongeveer 21 km, is goed bewegwijzerd en rechtsom georienteerd. Er zijn diverse in- en uitstapmogelijkheden. In strenge winters is de molentocht ook erg leuk op de schaats. De molens die te bezichtigen zijn hebben een aanlegsteiger (behalve molen de Eenhoorn). Als de molen een blauwe wimpel voert is de molenaar aanwezig en bent u welkom.

Het startpunt is in Haarlem bij de steiger in het Spaarne ter hoogte van de ex-sleper Zeehond (ClubSpaarne.com) en U vaart linksaf. U gaat onder de Catharijnebrug door en is rechts molen "de Adriaan". Deze oorspronkelijke stellingmolen,gebouwd om graan te malen, is in 1931 afgebrand en in 1999 opnieuw opgebouwd. U voigt het Spaarne en gaat met de bocht mee naar rechts. U gaat eerst onder de Spoorbrug en daarna onder de Prinsenbrug door. Rechts ziet u de oude Drostefabriek, in de gevel is nog altijd het prachtige tegeltableau van het Droste vrouvvtje.

Na de Waarderbrug wordt het Spaarne breder en ziet u rechts voor u op het Schoteroog een twintigste eeuwse variatie op de oude windmolen in de vorm van windturbines. Deze vier windturbines produceren bij voldoende wind genoeg energie om 2500 huishoudens van elektriciteit te voorzien. Afwijkend van de bewegwijzering kunt u verder over het Spaarne naar het pittoreske dorp Spaarndam gaan.

Vlak voor het dorp is links onder een brug een aanlegsteiger met toegang tot fort Spaarndam. Ook in het dorp is er in- en uitstapmogelijkheid bij de Kolk en aan de graskant. De tocht gaat verder rechtsaf rond de kop van Schoteroog de Mooie Nel op en koerst in zuidelijke richting op Penningssveer aan. Links ziet u nog Poldermolen "de Siokop" dat nu als woonhuis dient. De molen is niet opengesteld voor het publiek. In Penningsveer, voor de brug is rechts de toegang naar poldermolen "De Veer". De oorspronkelijke molen stamt uit het begin van de 18e eeuw. In 1998 brandde de molen af en in 2000 is hij opnieuw opgetrokken. De molen heeft de typische acht-kantige onderbouw van een poldermolen. De kap van de molen is beweegbaar en door het wiel recht op de wind te zetten kan de molen zijn maximale kracht ontwikkelen.

Na de brug komt u op de Binnen Liede en ziet u op de linkeroever een fort, dat evenals het fort Spaarndam deel uitmaakt van de Stelling van Amsterdam. De stelling van Amsterdam staat op de werelderfgoedlijst van de Unesco. U gaat verder langs het dorp Haarlemmerliede en vlak voor een viertal bruggen (de Liebruggen) is links weer een fort. Na de bruggen komt u op de Buiten Liede met rechts een camping. Hier gaat u RECHTSAF de Ringvaart van de Haarlemmermeer op.

Om de tocht te vervolgen gaat u onder twee bruggen van de Oude Schipholweg en de A205 door. In het midden van de Ringvaart ziet u niet ver van molen de Vijfhuis, de restanten van een oud sluizencomplex, ooit onderdeel van een inundatiesysteem dat eveneens bij de Stelling van Amsterdam hoorde. Na de brug bij het dorp Vijfhuizen komt u op een open meer, de Molenplas met aan de overkant op de rechteroever poldermolen de Hommel. De beheerder bemaalt de molen regelmatig en als de wieken draaien bent u van harte welkom. Rechts van de molen is een aan legsteiger voor bezoekers. Op de rechteroever van de plas is een restaurant met een goede in- en uitstapplaats.

Na molen de Hommel gaat u onder een fietsbrug door en ziet u verderop links voorbij twee nieuwe woontorens het stoomgemaal museum Cruquius en een klein cafe. U vaart rechts het Spaarne op en passeert de Schouwbroekerbrug, rechts ziet u molen" de Eenhoorn" uit 1770. Molen "de Eenhoorn" is een van laatste paltrokmolens in Nederland terwijl er in de 18e eeuw honderden van dit type in Nederland stonden. Dit type molens waren zaagmolens voor het lichte zaagwerk. Paltrokmolens zijn genoemd naar de jassen die in de 18e eeuw veel gedragen werden in het Duitse Pfalz. De molen is regelmatig geopend voor publiek.

U gaat richting de oude binnenstad. Even voor de Buitenrustbrug ziet u op de linkeroever het huis "Vlietsorg". Dit prachtige huis is gebouwd in de Franse tijd, toen woonde daar de maltresse van Lodewijk Napoleon. Bij de volgende brug, de Langebrug maar onder Haarlemmers beter bekend als de Verfroller, gaat u rechtdoor. Voor u ziet u de Grote of st. Bavokerk. De kerk die zo kenmerkend is voor het beschermde stadssilhouet van Haarlem zoals u gedurende de rest van de tocht vaak zult zien. Langs de oevers van dit deel van het Spaarne staan veel prachtige monumenten met mooie gevels. Na de volgende brug, de Melkbrug, ziet u links het Teylers Museum, het oudste museum van kunst en wetenschap van Nederland. Direct na de Gravenstenenbrug ziet u rechts de trapgevels van voormalige bierbrouwerij de Olifant. Als u verder gaat komt u weer bij uw vertrekpunt.